Η ελεύθερη επιλογή στην εκπαίδευση είναι βασικό στοιχείο της φιλελεύθερης ιδεολογίας και έχει δοκιμασθεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού με διαφόρους τρόπους και με ποικίλο εύρος εφαρμογής. Στην ελλαδική πραγματικότητα, της κρατικά παρεχόμενης και ελεγχόμενης παιδείας, ο όρος είναι άγνωστος, η δυνατότητα δηλαδή στον καθένα να επιλέγει την καλύτερη παιδεία για αυτόν και τα παιδιά του χωρίς να υπόκειται σε γεωγραφικούς, χρονικούς ή άλλους περιορισμούς.
Στο κύριο εκπαιδευτικό σύστημα το ζήτημα της προσωπικής επιλογής δεν τίθεται καν. Στον τομέα της διδακτέας ύλης δεν υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα παρέκκλισης από την επίσημη γραμμή του υπουργείου ή πολύ περισσότερο η δυνατότητα εναλλακτικών σχολικών εγχειριδίων. Ακόμη και τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν το αναλυτικό πρόγραμμα και η παροχή επιπλέον μαθημάτων ή δραστηριοτήτων περνά από σαράντα κύματα μέχρι την πραγμάτωση τους.
Κι όμως μέσα από στο ισοπεδωτικό τοπίο της εθνικής μας παιδείας υπάρχουν και εξαιρέσεις οι οποίες μοιάζουν με τα ζιζάνια που ανθούν μέσα από τις σχισμές τους τσιμέντου. Γιατί καλά τα σοσιαλιστικά οράματα αλλά για τους άλλους. Όταν ο Έλλην γονιός αποφασίσει ότι θέλει το καλύτερο για τα παιδιά του μετατρέπεται σε ένθερμο θιασώτη της ελεύθερης αγοράς, Μίλτον Φρίντμαν και βάλε.
Γιατί όμως καταφεύγει σε εναλλακτικές λύσεις; Μα φυσικά μέσω μιας ανάλυσης κόστους –ωφελειών (κι όμως όλοι ξέρουν να την κάνουν κι ας μην το γνωρίζουν ή ας μην το παραδέχονται). Η κρατική παιδεία έχει κόστος μηδέν(θεωρητικά) αλλά προσφέρει Χ, έλα όμως που η πραγματικότητα της ζωής απαιτεί 3Χ, οπότε απευθυνόμαστε σε έναν εναλλακτικό πάροχο και ας πληρώσουμε 50€ τον μήνα ή και παραπάνω.
Υπάρχουν όμως στην Ελλάδα σχολεία που λειτουργούν με όρους ελεύθερης αγοράς; Δηλαδή με ελευθερία επιλογής, ελευθερία συμβάσεων, ανταγωνισμό και αξιολόγηση μέσω της διαδικασίας της αγοράς; Ναι αν και δεν τα λέμε έτσι, τα λέμε φροντιστήρια.
Δείτε για παράδειγμα τα φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Πάνω από 7000 λειτουργούν σε όλη την χώρα , ξέχωρα τα ιδιαίτερα. Τα σχολεία αυτά, διότι περί σχολείων πρόκειται, έχουν αναλάβει το κύριο βάρος της εκμάθησης ξένων γλωσσών για τους κατοίκους της χώρας από την νεαρή ηλικία μέχρι και τα γεράματα. Ο αριθμός τους και η αποδοχή τους μαρτυρεί ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών από το επίσημο σύστημα έχει αποτύχει και παρέχεται καλύτερα από ιδιώτες και ίσως και φθηνότερα. Περιττό να πούμε ότι οι διδάσκοντες βρίσκονται υπό συνεχή αξιολόγηση από τον ενδιαφερόμενο. Εδώ δεν χωρούν ούτε απεργίες, ούτε πορείες, ούτε συνελεύσεις, ούτε ψυχολογικά προβλήματα που τίθενται κάτω από το χαλί. Ανάλογα με την δεκτικότητα του παιδιού καθορίζεται και ο ρυθμός των μαθημάτων. Και αν δεν μείνει ευχαριστημένος, υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια.
Άλλο παράδειγμα είναι η μουσική παιδεία, η οποία αν εξαιρέσεις τα μουσικά γυμνάσια και λύκεια παρέχεται κυρίως από τα ωδεία ή μεμονωμένους διδασκάλους.
Επίσης η χορευτική παιδεία παρέχεται εξολοκλήρου από μη κρατικούς φορείς. Μιλώ για τους εκατοντάδες συλλόγους που διδάσκουν στα μέλη τους παραδοσιακούς χορούς, και τις δεκάδες σχολές χορού που διδάσκουν άλλα είδη χορού(ευρωπαϊκοί, μπαλέτο, σύγχρονος χορός).
Τέλος μία αναζήτηση στο διαδίκτυο θα μας καταπλήξει με το εύρος των πραγμάτων που είναι διατεθειμένοι να μάθουν οι άνθρωποι.Μαθήματα ζωγραφικής, μαγειρικής, φωτογραφίας, πληροφορικής, ρομποτικής, πατινάζ, δακτυλογράφησης, σκακιού, μπριτζ, σκι, ιστιοπλοΐας, ποδοσφαίρου, τένις και άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός, ειδικά αν συμπεριλάβεις και τις αναρίθμητες ευκαιρίες για διαδικτυακά μαθήματα.
Όλα αυτά παρέχονται από μία πληθώρα φορέων, ιδιώτες, εταιρείες, σύλλογοι, ενορίες, δήμοι, πανεπιστήμια, πάντως όχι από το κράτος. Βλέπουμε δηλαδή ότι στην ελλαδική κοινωνία υπάρχουν απτά παραδείγματα παροχής εκπαίδευσης μέσω της διαδικασίας της αγοράς.
Ίσως μερικοί να απορήσουν γιατί μέχρι τώρα δεν ανέφερα τα συνήθη φροντιστήρια. Τα άφησα για το τέλος διότι στην λειτουργία τους αποτυπώνεται η σχιζοφρενική κατάσταση στην οποία έχει φέρει την ελλαδική κοινωνία η μεταπολιτευτική επέλαση και επικράτηση του κρατισμού. Τα φροντιστήρια έχουν πλέον δημιουργήσει ένα παράλληλο εκπαιδευτικό σύστημα. Πολλές φορές και από το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, σίγουρα όμως στο Λύκειο, όπου τα τελευταία τριάντα χρόνια το βάρος κατά γενική ομολογία δίνεται στην φροντιστηριακή εκπαίδευση μεαντίστοιχη απαξίωση του επισήμου σχολικού δικτύου. Πρακτικά, ο μαθητής στηρίζεται στα φροντιστήρια για την επιτυχία στις εξετάσεις.
Έχουμε δηλαδή την παράνοια αφ΄ ενός να ομνύουν όλοι στην δημόσια και δωρεάν παιδεία αλλά να επιλέγουν για την επιτυχία τους την καλοπληρωμένη ιδιωτική παιδεία που θα τους την εξασφαλίσει. Έτσι ο Έλληνας πληρώνει την εκπαίδευση των παιδιών του δυο φορές, μία απ ευθείας από την τσέπη του και μία δεύτερη μέσω του προϋπολογισμού.
Κανείς δεν τολμά να αποκαθηλώσει τα τοτέμ της μεταπολίτευσης για την παροχή εκπαίδευσης από το κράτος με τον τωρινό τρόπο. Ενώ ο πολίτης θεωρείται ικανός να αξιολογήσει την εκπαίδευση σε όλους τους τομείς που προαναφέραμε, δεν θεωρείται ικανός για το ίδιο πράγμα όσον αφορά το επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα. Μέτρα όπως οι επιταγές σπουδών, η ελεύθερη επιλογή σχολείου, τα πολλαπλά συγγράμματα, η ελεύθερη επιλογή βιβλίου, η αξιολόγηση των διδασκόντων έχουν τεθεί από φιλελεύθερα κόμματα η φορείς χωρίς όμως να έχουν τύχει μέχρι στιγμής ανάλογου ενδιαφέροντος τουλάχιστον σε επίπεδο μελέτης και δοκιμής.
Γιατί αυτή ασυμβατότητα μεταξύ της κοινωνίας που έχει αποδεχθεί φιλελεύθερες πρακτικές έστω και ασυνείδητα και κρατικής πρακτικής; Δυστυχώς η εξήγησηνομίζω πρέπει να αναζητηθεί στην αυτονόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος από την κοινωνία. Το ελλαδικό εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί και υπάρχει προς όφελος των λειτουργών του και της τάξης των πολιτικών, μέσα από μία διαδικασία συντεχνιασμού και πελατειασμού.
Πηγή: vimapress.gr
