Πολύ κουβέντα γίνεται, πολύ μελάνι χύνεται και ο χορός καλά κρατεί με την κάθοδο των τρακτέρ στους δρόμους του θεσσαλικού κάμπου.
Εν όψει της νέας ΚΑΠ όπου αλλάζει το καθεστώς των επιδοτήσεων οι παλληκαράδες του αγροτικού συνδικαλισμού άρπαξαν την ευκαιρία να κλείσουν τους δρόμους και να δικαιολογήσουν τον λόγο ύπαρξής τους. Ορισμένοι από αυτούς είναι στη φυλακή, ορισμένοι κυκλοφορούν ελεύθεροι με εισαγγελικά εντάλματα στην “πλάτη τους” και άλλοι σουλατσάρουν από καφενείο σε καφενείο πίνοντας το τσιπουράκι τους..πληρωμένο από τις επιδοτήσεις.
Η πραγματική “πέτρα του σκανδάλου” ; Μα φυσικά η νέα ΚΑΠ.
Με τη νέα Κοινοτική Αγροτική Πολιτική 2014-2020 αλλάζει το τοπίο των επιδοτήσεων και μεταφέρεται από τοπικό σε περιφερειακό επίπεδο. Τι σημαίνει αυτό? Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά.
“Πέτρα του σκανδάλου” υπ’αριθμ.1: Oι άμεσες ενισχύσεις (επιταγή) που δίνονταν έως τώρα ανεξαιρέτως σε όλους του γεωργούς παύει να ισχύει. Τι σημαίνει αυτό? Εισάγεται η έννοια του ενεργού γεωργού αποκλείοντας των ενισχύσεων αγρότες που το προηγούμενο έτος εισέπραξαν περισσότερα από 5000 ευρώ ως άμεσες ενισχύσεις και το ετήσιο αυτό ποσό είναι μικρότερο από το 5% των συνολικών εσόδων που απέκτησαν από μη γεωργικές δραστηριότητες κατά το πλέον πρόσφατο οικονομικό έτος. Δηλαδή με άλλα λόγια εξαιρούνται όσοι παραγωγοί έχουν εξω-γεωργικό εισόδημα πάνω από 100.000 ευρώ ετησίως.
“Πέτρα του σκανδάλου” υπ’αριθμ.2: Eξαιρούνται των ενισχύσεων όσοι εγκαταλείπουν τις εκτάσεις τους και γίνονται ακατάλληλες για βόσκηση ή καλλιέργεια. Ακόμη εξαιρούνται και γεωργοί, με συνολικό ποσό άμεσων ετήσιων ενισχύσεων κάτω των 400 ευρώ ή με εκτάσεις κάτω των 4 στρεμμάτων.
“Πέτρα του σκανδάλου” υπ’ αριθμ.3: Mέχρι σήμερα οι αγρότες έπαιρναν την επιταγή τους (άμεση ενίσχυση) βάσει των δικαιωμάτων που απέκτησαν σύμφωνα με μια ιστορική περίοδο αναφοράς. Αυτό αλλάζει και θεσπίζεται καθεστώς βασικής ενίσχυσης, δηλαδή ανά στρέμμα που μπορεί να είναι ενιαία για όλη την επικράτεια ή στο πλαίσιο περιφερειών όπως θα ορισθεί από κάθε κράτος-μέλος βάσει αντικειμενικών κριτηρίων.
Η βασική ενίσχυση ανά στρέμμα θα προκύψει αφού διαιρεθεί το εθνικό ανώτατο όριο της χώρας με τις επιλέξιμες εκτάσεις της χώρας ή της κάθε περιφέρειας. Αυτό όμως θα γίνει αφού πρώτα αφαιρεθούν το 30% για τις ενισχύσεις που αφορούν γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον, έως 5% αν το κράτος μέλος προβλέψει ενισχύσεις για περιοχές με φυσικούς περιορισμούς και έως 2% για ενίσχυση για γεωργούς νεαρής ηλικίας και για το πρώτο έτος μέχρι το 3% για δημιουργία εθνικού αποθέματος.
Οι γεωργοί για να παίρνουν το σημαντικό ποσοστό του 30% που αφορά τις πρακτικές τις επωφελείς για το περιβάλλον θα πρέπει α) να διαθέτουν αρόσιμη γη πάνω από 30 στρέμματα, έχουν και δηλώνουν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές καλλιέργειες, όπου καμία από τις τρεις δεν θα είναι κάτω από το 5% και πάνω από το 70% της αρόσιμης γης τους. β) να διατηρούν μόνιμους βοσκότοπους τις περιοχές των εκμεταλλεύσεων τους που δηλώνονται σαν βοσκότοποι και γ) αφήνουν το 7% των επιλέξιμων εκτάσεων τους, εξαιρουμένων εκτάσεων εντός μονίμων βοσκοτόπων, ακαλλιέργητες σαν περιοχές οικολογικής εστίασης.
Σχετικά με το εθνικό απόθεμα, το κράτος μέλος το πρώτο έτος εφαρμογής του καθεστώτος της βασικής ενίσχυσης μπορεί να προβεί σε γραμμική ποσοστιαία μείωση (έως 3%) του ανωτάτου ορίου της βασικής ενίσχυσης, για την δημιουργία του εθνικού αποθέματος. Η διαχείριση του εθνικού αποθέματος δεν θα διαφέρει βασικά από τη σημερινή διαχείριση. Θα δίνεται κατά προτεραιότητα σε γεωργούς νεαρής ηλικίας, που αρχίζουν την δραστηριότητα τους, σε γεωργούς περιοχών που εφαρμόζουν προγράμματα αναδιάρθρωσης ή/και ανάπτυξης.
- “Πέτρα του σκανδάλου” υπ’αριθμ.4: Είναι η αλλαγή του καθεστώτος ειδικών δικαιωμάτων των κτηνοτρόφων. Η ενίσχυση αυτών πλέον θα προκύπτει βάσει του χρησιμοποιούμενου βοσκότοπου. Οι ενστάσεις που εγείρονται είναι η ανυπαρξία βοσκοτόπων στις τοπικές κοινότητες της χώρας ή η ύπαρξη εκτροφών που δεν κάνουν χρήση βοσκοτόπων.
Εδώ υπάρχει τεράστια υποκρισία. Όσοι έχουν γνώση της ελληνικής υπαίθρου γνωρίζουν τα φαινόμενα περιφοράς των ζώων από τους κτηνοτρόφους μέσα σε ξένες αγροτικές καλλιέργειες ή ακόμη στις αυλές των κατοικιών του οικισμού! Νοοτροπία ετών..”στήνουμε ένα “μαντρί” σε μια έκταση που μας παραχωρείται δωρεάν από την κοινότητα…βγάζουμε βόλτα τα ζώα στα πέριξ χωράφια..γκρινιάζουμε στην αρμόδια υπηρεσία για την παράνομη ηλεκτροδότηση που απαιτούμε….τα ζώα κοπρίζουν εκεί που συλλέγουμε το γάλα” και η κατάσταση διαιωνίζεται. Κανείς δεν ενδιαφέρεται για χωροθέτηση κτηνοτροφικών πάρκων, καθετοποιημένες κτηνοτροφικές μονάδες, αυτοματοποιημένη άρμεξη, αυτάρκεια ζωοτροφών με ίδια καλλιέργεια και παραγωγή και τόσα άλλα που θα εξασφαλίσουν το μέλλον της ελληνικής κτηνοτροφίας.
Παρήλθε ανεπιστρεπτί η εποχή που ο έλληνας αγρότης περίμενε στην πόρτα του τον έμπορο για την διαπραγμάτευση της τιμής διάθεσης της παραγωγής του. Η νέα ΚΑΠ θέλει τον αγρότη επιχειρηματία. Αυτό βέβαια δεν μπορεί να γίνει από μεμονωμένα άτομα αλλά από ομάδες αγροτών και την δημιουργία καθετοποιημένων αγροτικών μονάδων μέσω συνεταιριστικών προσπαθειών. Αυτό θα περιλαμβάνει την πιστοποίηση, τη συσκευασία, την τυποποίηση, τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων, τη δημιουργία αγροτικών παντοπωλείων και την ανάπτυξη δικτύου αντιπροσώπων στο εσωτερικό και εξωτερικό.
Μόνος του κανείς δεν μπορεί να πετύχει τα παραπάνω. Μπορεί όμως ομάδα παραγωγών ακολουθώντας και τα βήματα της νομοθεσίας περί «αγροτικών συνεταιρισμών» 4015/2011. Έτσι θα έχουν μεγαλύτερες ποσότητες αγροτικών προϊόντων και η διάθεσή τους θα είναι πιο εύκολη και με μικρότερο κόστος. Η ομάδα αυτή μπορεί πιο εύκολα να προχωρήσει στην πιστοποίηση παραγωγής των αγροτικών τους προϊόντων και συγκεκριμένα στη διασφάλιση της χαμηλότερης υπολειµµατικότητας φυτοφαρμάκων (MLR – κανονισμός της ΕΕ). Επίσης η προϋπόθεση για την απευθείας διάθεση των προϊόντων στους καταναλωτές είναι η δημιουργία μονάδας συσκευασίας και τυποποίησης. Είναι απαγορευτικό και επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία η διανομή χύμα αγροτικών προϊόντων. Η ομάδα παραγωγών θα πρέπει για τον καλύτερο προγραμματισμό των παραγγελιών να διαθέτει αποθήκες και ψυκτικούς χώρους. Έτσι θα είναι πιο εύκολο να εκτελούν αποστολές προϊόντων ακόμη και ύστερα από μεγάλα χρονικά διαστήματα. Προκειμένου τα προϊόντα να διατίθενται σε όλη την Ελλάδα ή στα περισσότερα σημεία της χώρας, η ομάδα παραγωγών μπορεί να στήσει ένα δίκτυο με αντιπροσώπους, οι οποίοι θα εκτελούν τις παραγγελίες και θα διανέμουν τα προϊόντα. Με τον τρόπο αυτό παρακάμπτουν τους μεσάζοντες και υπάρχει ελεγχόμενο εμπορικό κέρδος. Στην σύγχρονη εποχή της πληροφορικής το διαδίκτυο αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο προώθησης. Εκεί μπορούν να αναρτούν είδη προιόντων, ποσότητες, κατηγορίες ποιότητας και τιμές. Είναι δυνατόν να εκτελούν on line παραγγελίες, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να στήσουν και τηλεφωνικό κέντρο.
Η συνεργασία με πρακτορεία διανομής μπορεί να βοηθήσει για την προμήθεια ευπαθών προιόντων κατ’ ευθείαν στον καταναλωτή. Τέλος μια ομάδα παραγωγών σε συνεργασία με άλλες μπορούν να ανοίξουν καταστήματα λιανικής, απ' όπου θα διαθέτουν μόνο τα αγροτικά προϊόντα τους, σε τιμές πολύ χαμηλές. Με τον τρόπο αυτό οι καταναλωτές θα επωφελούνται από τη μη ύπαρξη κέρδους για μεσάζοντες και πολυκαταστήματα.
Σχεδόν πριν 200 χρόνια ο Συνεταιρισμός κεφαλαίου-εργασίας των Αμπελακίων έδειξε τον δρόμο. Γιατί δεν τον ακολουθούμε και παραμένουμε καθηλωμένοι στη γκρίνια και στη μιζέρια?
Mατθαίος Παπακυρίτσης, DDS.MSc,PhD
Mέλος Εθνικής Επιτροπής Δημιουργία,ξανά!