Στο παρόν κείμενο περιγράφονται κάποιες αρχικές προτάσεις προς επεξεργασία από τη διαβούλευση με σκοπό μετά την επεξεργασία τους να συζητηθούν στο σχετικό debate του συνεδρίου και τελικά να τεθούν σε ψήφισμα του συνεδριακού σώματος.
Παρακάτω αναλύονται μερικές θεμελιώδεις προσεγγίσεις επί του θέματος των συνεργασιών ως τροφή προς συζήτηση.
Περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:
Ενότητα Α. Μέθοδοι καλλιέργειας συνεργασιών
Α1: Προγραμματική σύγκλιση
Η προγραμματική σύγκλιση είναι η αναζήτηση του «μέγιστου κοινού διαιρέτη». Απαιτεί ομάδες εργασίας θέσεων προκειμένου να σχηματιστούν κοινώς αποδεκτές προτάσεις σε όλους τους βασικούς τομείς πολιτικής, ώστε στη βάση αυτών να δημιουργηθεί υπόβαθρο για συνένωση κομμάτων ή τουλάχιστον εκλογικές συμμαχίες ανεξάρτητων κομμάτων.
Είναι η μια εξιδανικευμένη προσέγγιση καθώς εφόσον πετύχει επιτρέπει την μακροχρόνια κοινή πορεία. Ωστόσο η πολιτική ιστορία στην Ελλάδα έχει αποδείξει ότι το εγχείρημα είναι επίπονο έως αδύνατο. Ενέχει τον κίνδυνο μεγάλης χρονικής καθυστέρησης και ενδοσκόπησης. Επιπλέον ενδέχεται να οδηγήσει σε στρογγυλεμένες θέσεις σε αρκετούς τους τομείς της πολιτικής, οι οποίες τελικά να μην είναι επαρκείς ή αποτελεσματικές. Τέλος η σύγχρονη ελληνική ιστορία ξεκάθαρα δείχνει ότι συχνά δεν επιτυγχάνει ούτε καν τη συστράτευση.
Αξίζει τον κόπο ένα τέτοιο εγχείρημα; Πώς το πετυχαίνουμε;
Α2: Σύγκλιση στη βάση λίγων συγκεκριμένων καταλυτικών μέτρων
Όπως περιγράφηκε πιο πάνω η προσπάθεια για προγραμματική σύγκλιση μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια προσπάθεια ή ακόμα κατακερματισμό των θέσεων. Εναλλακτικά μπορούμε να επικεντρωθούμε σε λίγα θεμελιώδη ζητήματα και να συμφωνήσουμε 2-3 απλές και συγκεκριμένες δέσμες από θεσμικές παρεμβάσεις, οι οποίες να έχουν ευρύτερη αποδοχή και να πιστεύουμε ότι μπορούν να δράσουν καταλυτικά για την αναδόμηση της κοινωνίας και της δημοκρατίας μας. Σε αυτή την προσέγγιση λοιπόν, αντί να διαβουλευτούμε μέχρις εσχάτων για να καταλήξουμε σε πλήρη πολιτική πλατφόρμα και πρόγραμμα κοινής αποδοχής, μπορούμε να επικεντρωθούμε π.χ. στα παρακάτω ενδεικτικά μέτρα:
- Παρεμβάσεις στο πολίτευμα, στη κατεύθυνση της αποκατάστασης της βιασμένης δημοκρατίας μας (διάκριση εξουσιών, ασυμβίβαστα ιδιοτήτων, μικρότερες εκλογικές περιφέρειες, κατάργηση μπόνους 50 εδρών, διαρκής μηχανισμός δημοψηφισμάτων, κατάργηση υψηλών χρηματοδοτήσεων κομμάτων, κατάργηση ασυλίας αιρετών και παραγραφών, θεσμικά αντίβαρα με γερουσία ή Πρόεδρο εκλεγόμενο από το λαό με σημαντικές δυνατότητες αρνησικυρίας ή εναλλακτικά αντιπροσωπεία τυχαία επιλεγόμενων πολιτών που θα επικυρώνουν ή ακυρώνουν σημαντικές κυβερνητικές ή νομοθετικές αποφάσεις, όπως ακριβώς οι ένορκοι στα δικαστήρια κλπ.).
Τα παραπάνω μπορούν να κωδικοποιηθούν σε μια κίνηση που να βρει ευρεία στήριξη κάτω από τον τίτλο: «Δημοκρατία, ξανά!». - Παρεμβάσεις στην παραγωγική οικονομία (κατάργηση εμποδίων εισόδου, απλοποίηση κανόνων, σταθερή και ανταγωνιστική φορολογία, έξυπνα εργαλεία ρευστότητας, ελάχιστο εγγυημένο επίπεδο διαβίωσης κλπ.)
Τα παραπάνω μπορούν να κωδικοποιηθούν σε μια κίνηση που να βρει ευρεία στήριξη κάτω από τον τίτλο: «Παραγωγή και αλληλεγγύη». - Παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη (υποχρεωτική και άμεση διαιτησία πριν από οποιαδήποτε εκδίκαση για αποσυμφόρηση δικαστηρίων, απλοποίηση νομοθεσίας, οικονομικές εγγυήσεις από αυτόν που δεν αποδέχεται το αποτέλεσμα της διαιτησίας και οδηγεί υπόθεση στο ακροατήριο, πλήρης ανεξαρτητοποίηση της δικαιοσύνης από την κυβέρνηση).
Τα παραπάνω μπορούν να κωδικοποιηθούν σε μια κίνηση που να βρει ευρεία στήριξη κάτω από τον τίτλο: «Δικαιοσύνη, ξανά!».
Και οι τρεις δέσμες μέτρων θα μπορούσαν να στηριχθούν μέσα από διαδικασίες ψηφισμάτων, συλλογής υπογραφών κλπ. ώστε να βρουν ευρεία στήριξη από συγγενείς πολιτικούς χώρους και ανένταχτους πολίτες, χωρίς «καπέλωμα». Τα κόμματα που συμμετέχουν διατηρούν την ανεξαρτησία τους. Σε τυχόν εκλογική συστράτευση έχουν την ευκαιρία να προωθήσουν την πιο πάνω ατζέντα ως κεντρικό αίτημα και συγκολλητικό στοιχείο ακόμα και από κοινό ψηφοδέλτιο, διατηρώντας όμως ανεξάρτητες κατά τα άλλα πολιτικές πλατφόρμες, επικοινωνιακές στρατηγικές και εκδηλώσεις, απευθυνόμενα το καθένα στους δικούς του φίλους και υποστηρικτές.
Αν η χώρα μας κάνει γρήγορα σημαντικά βήματα προόδου έστω σε λίγους επιλεγμένους τομείς όπως οι παραπάνω, αμέσως θα «αναπνεύσει». Η ομαλότερη λειτουργία της θα δημιουργήσει το στέρεο πλαίσιο για τα επόμενα βήματα, σε τομείς όπου υπεισέρχονται σκληρότερα ιδεολογικά ζητήματα και απαιτείται εκτενής και νηφάλιος δημόσιος διάλογος.
Ο κίνδυνος σε αυτή την προσέγγιση είναι ο μαξιμαλισμός. Ακόμα κι αυτή η σύγκλιση επί πεπερασμένου αριθμού κυρίαρχων θεμάτων δεν είναι βέβαιο ότι θα πετύχει, καθώς πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος η ατζέντα να ανοίξει και να επεκταθεί σε μεγαλύτερο αριθμό μέτρων και θεμάτων, οδηγώντας την προσέγγιση αυτή στο να προσομοιάζει στην Α1.
Α3: Σύγκλιση στη βάση του πολιτικού ακτιβισμού / στήριξη συγκεκριμένων πολιτικών προτάσεων
Η προσέγγιση αυτή είναι μια παράλληλη δυνατότητα. Είναι η πιο απλή μέθοδος σύγκλισης καθώς αντιμετωπίζει κάθε τι κατά περίπτωση.
Αποφασίζουμε να προσεγγίζουμε επιλεγμένους συγγενείς χώρους κατά περίπτωση. Κάθε φορά που έχουμε κάποια ιδέα για μια ανοιχτή πρωτοβουλία ή δημόσια πρόταση που θεωρούμε ότι θα αποκτούσε άλλη δυναμική αν είχε ευρύτερη στήριξη, επικοινωνούμε με την ηγεσία συγγενών χώρων που πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να τη στηρίξουν. Αν ενδιαφέρονται συμμετέχουν. Σε θετική περίπτωση βγαίνουν δελτία τύπου που αναφέρουν από ποιους στηρίζεται η κίνηση και δημιουργούνται από κοινού ομάδες δράσης. Σε αντίθετη περίπτωση προχωράμε μόνοι μας ή καθόλου.
Η προσέγγιση αυτή μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα με προσπάθειες στην κατηγορία Α1 και Α2, καθώς λειτουργεί ως τεχνική ωρίμανσης της σχέσης μεταξύ των συγγενών χώρων, τόσο εσωτερικά όσο και προς την αντίληψη των πολιτών. Ενέχει τον κίνδυνο να υπάρχουν κοινές πρωτοβουλίες αλλά παρόλα αυτά να μην υπάρχει σύγκλιση και να δημιουργείται εξ αυτού αμφίσημη εικόνα προς την κοινωνία.
Ενότητα Β. Προϋποθέσεις συνεργασίας
Εκτός από το πώς καλλιεργούμε συνεργασίες είναι σημαντικό να έχουμε ένα ξεκάθαρο πλαίσιο αρχών ως προς το τις προϋποθέσεις για να τις καλλιεργήσουμε. Εξαιρώντας κι εδώ τις συνεργασίες για σχηματισμό κυβέρνησης που είναι πιο ειδικευμένο θέμα και εξαρτάται από τις συνθήκες, στους υπόλοιπους τομείς πολιτικής συνεργασίας εξετάζουμε τις παρακάτω προϋποθέσεις, στις οποίες θα ήταν χρήσιμο να είχαμε ψήφισμα από το συνέδριο
Β1: Αποκλείονται κινήσεις που ιδρύονται ή ηγεμονεύονται από επαγγελματίες πολιτικούς;
Ως επαγγελματίες πολιτικούς ορίζουμε αυτούς με πολυετή κύρια δραστηριότητα την πολιτική και συμμετοχή μέσα από τη συμμετοχή τους σε παραδοσιακά κόμματα του κοινοβουλίου; Π.χ. ΡΙΚΣΥ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ κλπ.
Τους αποκλείουμε εκ προοιμίου;
Β2: Αποκλείονται κόμματα που στο συλλογικό υποσυνείδητο είναι συσχετισμένα με το πελατειακό κράτος ή τη διαφθορά;
Εδώ μιλάμε ουσιαστικά για τα παραδοσιακά κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ. Ποιος είναι ο ορισμός;
Αποκλείονται εκ προοιμίου;
Β3: Αποκλείονται πολιτικά πρόσωπα που ελέγχονται ηθικά;
Εδώ μιλάμε για πρόσωπα που έχουν εμπλακεί σε δημοσιεύματα για σκάνδαλα και είτε ελέγχονται από τη δικαιοσύνη χωρίς να έχουν καταδικαστεί, είτε έχουν διαφύγει λόγω παραγραφής ή ασυλίας (π.χ. Παπαντωνίου).
Αποκλείονται εκ προοιμίου;
Β4: Αποκλείονται πολιτικά πρόσωπα που δεν συμφωνούν με τις θεμελιώδεις αρχές μας ως προς τη λειτουργία των αιρετών;
Για να συνεργαζόμαστε με κάποιο πολιτικό πρόσωπο και έμμεσα ή άμεσα να τον ενισχύουμε πολιτικά δεν θα πρέπει αν μη τι άλλο να προσυπογράφει βασικές αρχές όπως διάκριση εξουσιών, ασυμβίβαστα π.χ. βουλευτή - υπουργού, κατάργηση ειδικών συντάξεων αιρετών, κατάργηση βουλευτικής ασυλίας κλπ. ώστε να είναι εξασφαλισμένο ότι δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθεί από συμβολή της δικής μας συνεργασίας να καταλάβει αιρετό αξίωμα χωρίς να τηρήσει τα παραπάνω;
Θέτουμε τέτοιες προϋποθέσεις; Πώς εξασφαλίζουμε κάτι τέτοιο στην πράξη;
Β5: Αποκλείονται κόμματα ή πρόσωπα που δεν σέβονται τη δημοκρατία;
Αναφερόμαστε σε παρατάξεις που καλούν πολίτες συστηματικά σε πολιτικό ακτιβισμό που παραβιάζει τα ατομικά δικαιώματα των υπολοίπων όπως το ΚΚΕ, ΧΑ, ΣΥΡΙΖΑ κλπ.
Τους αποκλείουμε από όλες τις προσεγγίσεις συνεργασιών;
Β6: Αποκλείονται κόμματα ή πρόσωπα λόγω τοποθέτησής τους στον πολιτικό χάρτη (αριστερά / δεξιά);
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εξαγγελίες ο χώρος στον οποίο απευθυνόμαστε καλύπτει ένα ευρύ φάσμα από την δημοκρατική αριστερά μέχρι τη δημοκρατική δεξιά. Οι εξαιρούμενοι ουσιαστικά εξαιρούνται λόγω του Β5 κι όχι απευθείας λόγο πολιτικής τοποθέτησης.
Θέτουμε ιδεολογικό περιορισμό;
(Το παρόν κείμενο συντάχθηκε από τον Σεραφείμ Αθ. Κοτρώτσο)